Çocuklar ve Bağlanma

Çocuklar ve Bağlanma

• Şahika Sultan Öner
• 31.08.2023 07:10

Çocuklar dünyaya geldikleri ilk anda eşi benzeri olmayan bir serüvene başlarlar. Bu serüvenin en önemli adımlarından biri onların ebeveynleri veya bakım verenleri ile kurdukları bağdır.

Kurdukları bu bağ onların sosyal gelişimlerinin temel noktalarından biridir. Bağlanma kavramı çocuğun özgüven binasına tek tek taşlarını koyduğu, başkalarıyla ilişki kurabilmeyi öğrendiği ve gelecekte nasıl ilişkiler kuracağını etkileyen bir kavramdır.

Bu yazıda çocuklardaki bağlanmanın ne ifade ettiğini, neden bu kadar önemli olduğunu okuyacaksınız.

Bağlanma Çocuklar İçin Ne İfade Ediyor?

Çocuklarda bağlanma kendisi ve ebeveynleri ya da bakım verenleri ile duygusal bir bağ kurması ve kurulan bu bağın güvenli bir şekilde gelişmesi anlamına gelmektedir. Çocuklar dünyaya geldiklerinde tek başlarına hayatlarını devam ettiremeyecekleri için başkalarına ihtiyaç duyarlar. Bu noktada temel ihtiyaçlarının doğru zamanda ve doğru şekilde karşılanması bağlanmanın temelini oluşturur. Çocuk ihtiyaçları karşılandıkça, güven içinde olduğunu hissedecek bu durum onun duygusal gelişimine etki edecek ve gelecekteki davranışları ve ilişkilerini etkileyecektir. Çocuklardaki bağlanmanın belirli unsurları vardır. Bunlar;

• >Güvenlik Duygusu: Çocuklar için en önemli olarak adlandırabileceğimiz konulardan biri güvenliktir. Bir çocuğun kendini nerede olursa olsun güvende hissetmesi, onun bakım vereni ile arasındaki ilişki ile şekillenir. Güvende hissetmek tam anlamıyla ihtiyaçlarına cevap alınmasıyla şekillenir. Fiziksel ve duygusal olarak ihtiyaçlarının doğru zamanda karşılanacağının bilinmesi çocuk ile bakım verenlerin (anne, baba, birincil bakım vereni) aralarında oluşan bağlanmaya oldukça yön verir.

• >Duygusal Yakınlık: Duygusal olarak bağlanma, karşılıklılık oluşturabilme, tatmin olma anlamlarına gelir. Sevgi, şefkat ilgi gibi çocukların duygusal ihtiyaçlarına cevap bulmaları en önemli basamaklardan biridir. Öz saygı, özgüven denilen duygusal gelişim alanlarını kapsayan bu alanının özelliklerinin oluşumuna yardımcı olur.

• >Karşılıklı İletişim: çocuğun ihtiyaçlarının söze gelişi, isteklerini iletebilmesi ve karşılığında bakım verenlerinin onu anladığını bilmesi bu alanla ilgilidir ve bağlanmanın ayaklarından biridir.  İletişimin karşılıklılığı, anlaşılırlığı ve mesajların karşılıklı doğru aktarımı bu duruma bağlanmaya güç veren unsurlardan biridir.

• >Bakım Verenin Yanına Olmak İstemek; sevilen kişilere vakit ayırmak, fiziksel olarak yan yana gelmeye çabalamak çocukların bağlanma çatısında kendilerini ifade ettikleri bir göstergedir. Bakım vereni ile zaman geçirmek istemek ve buna karşılık bulması aralarındaki bağı oldukça etkileyen bir durumdur.  

Yukarıdaki unsurlar çocuklarla bakım verenler arasındaki sağlıklı bir bağlanma ilişkisini geliştirmenin önemli adımlarıdır. Çocukların duygusal gelişimine , özsaygı ve oluşturacakları ilişkilerdeki becerilerin gelişimine etki eden ve şekillendiren adımlardır.

Neden Bu Kadar Önemli?

Çocuklar ile bakım verenleri arasındaki bağlanma çocuğun bilişsel, duygusal,sosyal ve dil gelişimini önemli ölçüde etkiler. Gelişimin bir bütün olarak ilerlemesi ilkesi özellikle bu konuya önemli bir örnektir. Çocuğun kendini ifade edebilmesi, gelecekteki ilişkilerine yön vermesi, dünyayı keşfetmesi bu yoldan geçer.

Örneğin;

• >Çocuk ile bakım veren arasındaki verimli zaman, etkileşim dolu vakitler çocuğun bir yandan kelime dağarcığını desteklerken bir yandan iletişim becerilerinin desteklenmesini sağlar. (dil gelişimi)
• >Bu süreçte bakım verenin olaylara verdiği tepkileri gören çocuk duygularını nasıl düzenleyeceğini görür ve model alır. (duygusal gelişim)
• >Süreç içinde çocuğun bakım verenin başkalarına verdiği tepkiyi görmesi, başkaları ile iş birliği yapılmasına şahit olması çocuğun bunu deneyimlemesine olanak sağlar. (sosyal gelişim)
• >Aynı zamanda var olan bir problemin birlikte çözümlenmeye çalışılması, çözüm önerileri yaratılmaya çalışılması, çözüm için yeni fikir arayışları çocuğun hem problemle başa çıkmayı hem problemi çözmeyi bakım verenden görmesine olanak sağlar. Bu da çocuğun stresle başa çıkma, yönetme ve çözme becerilerine aynı zamanda fikirler üretip sonuca nasıl gidileceğini öğrenmesine fırsat verir. (bilişsel gelişim)

Çocuklardaki bağlanma sadece şu anın değil yarının da şekillenmesine yardımcı olur. Dünyaya güvenli bir adım atmak ve bu adımın güvenli bir şekilde devamını getirebilmek, gelecekte alacakları yolun daha sağlıklı, daha mutlu ve daha özgüvenli olmasının öncüsüdür. Bu yüzden çocukların ihtiyaçlarını fark etmek, anlamak ve bu ihtiyaçları doğru zamanda ve doğru şekilde karşılamak yani onlarla güvenli bir bağ oluşturmak geleceğe yapılan en değerli yatırımlardan biridir.